Vergi mevzuatında son dönemin en kapsamlı dönüşümü olarak nitelendirilen yeni dijital denetim sistemi, iş dünyasında yakından takip ediliyor. Adana Yeminli Mali Müşavirler Odası (YMMO) Başkanı Yılmaz Uçak, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 228. maddesi kapsamında uygulamaya alınan bu sistemin detaylarını anlatarak mükelleflere önemli uyarılarda bulundu. Oda Başkanı Uçak, açıklamasında özellikle risk analizi, anlık veri taraması, beyanname uyumu, e-belge eşleştirmeleri ve otomatik uyarı mekanizmalarına dikkat çekerek “Yeni dönemde hiçbir işlem görünmez değil. Uyum sağlamayan mükellefler artık çok daha kısa sürede tespit ediliyor” dedi.
Yetkiler Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı’nda: Denetim artık dijital zekâ ile yürütülüyor
Yılmaz Uçak, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nde yer alan düzenlemenin, vergi denetim sistemine stratejik bir yenilik getirdiğini vurguladı. Buna göre mükellefler üzerinde risk analizi yapmak ve geniş çaplı bilgi-belge toplamak görevi Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı’na (VDK) verildi.
Uçak, bu yetkinin yarattığı yeni yapı hakkında şu bilgileri verdi: “Artık denetim süreçleri, klasik yöntemlerden farklı olarak tamamen dijital bir altyapıya dayanıyor. Sistem; mükelleflerin tüm mal ve hizmet hareketlerini, e-faturalarını, e-arşiv belgelerini, banka kayıtlarını, stok hareketlerini ve bildirimlerini anlık olarak tarıyor. Çok sayıda veri kaynağından toplanan bilgiler, algoritmalar tarafından analiz edilerek mükellefin risk puanı hesaplanıyor. Bu puan belirli seviyeye ulaştığında firma doğrudan denetim listesine giriyor.”
İade faturaları ve kayıt düzeltmeleri mercek altında
Yeni sistemin sadece rutin işlemleri değil, aynı zamanda özel türdeki beyan ve talepleri de yakından izlediğini belirten Uçak, özellikle KDV iade faturalarının, kayıt düzeltme taleplerinin, beyanname değişikliklerinin ve muhasebe kayıtlarının tutarlılığının detaylı bir şekilde karşılaştırıldığını ifade etti. Başkan Uçak, “Vergi idaresi artık tüm verileri eşleştirerek mükellefin beyan ettiği bilgilerle sistemde görünen bilgiler arasındaki farkları tespit edebiliyor. Bu nedenle ufak görünen uyumsuzluklar bile kısa sürede sistem tarafından raporlanıyor” dedi.
“Hem şeffaflık hem de vergiye uyum açısından kritik bir kavşaktayız”
Adana YMMO Başkanı, gelinen noktada iş dünyasının yüksek bir şeffaflık sürecine girdiğini belirterek şöyle konuştu:
“Bugün artık tüm işlemler kayıt altına alınıyor, sistem tarafından otomatik olarak analiz ediliyor ve uyumsuzluklar anında işaretleniyor. Dolayısıyla hem şeffaflık hem vergiye uyum açısından kritik bir kavşaktayız. Bu durum, düzenli çalışan ve yükümlülüklerini yerine getiren mükellefler için avantaj sağlarken, kayıt dışılığa yönelenler için riskli bir tablo ortaya çıkarıyor.”
“Dijital dönüşüm geri dönüşü olmayan bir süreç”
Uçak, vergi mevzuatındaki dijital dönüşümün artık kalıcı bir hale geldiğini belirterek mükelleflerin dikkat etmesi gereken noktaları sıraladı:
-
E-belge süreçlerinde hatasız işlem
-
Beyanname-veri uyumu
-
Stok kayıtlarının gerçeğe uygun tutulması
-
Banka hareketleriyle muhasebe kayıtlarının eşleşmesi
-
E-fatura ve e-arşiv belgelerinin zamanında ve doğru düzenlenmesi
-
Kayıt dışı işlem riskinden kaçınılması
Uçak, dijital sistemin bir yandan idarenin elini güçlendirirken, diğer yandan mükelleflerin işlem hızını ve doğruluğunu artırdığını belirterek “Artık vergi dünyasında yeni bir dönem başladı. Mükelleflerin bu sürece uyum sağlaması hem yasal yükümlülük hem de işlerinin sürdürülebilirliği açısından büyük önem taşıyor” ifadelerini kullandı.
“Risk modelini anlayan kazanır, göz ardı eden zorlanır”
Son olarak iş dünyasına tavsiyelerde bulunan YMMO Başkanı Uçak, risk temelli denetim modelini doğru anlayan işletmelerin avantaj elde edeceğini söyledi. Yeni sistemin sadece cezai bir mekanizma olmadığını, aynı zamanda iş akışlarını düzenleyen ve mükellefleri koruyan bir yapı sunduğunu belirtti: “Risk modelinin amacı kimseyi cezalandırmak değil; adil, doğru ve güvenilir bir vergi sistemine geçişi sağlamak. Bu nedenle mükelleflerin mali müşavirleriyle daha yakın çalışması, süreçlerini dijital düzene göre revize etmeleri büyük önem taşıyor.”